Προετοιμασία εξετάσεων
Γενική και καλλιέργεια ούρων
1. Ούρα από το μέσον κανονικής ούρησης
Γυναίκες: Γίνεται καθαρισμός των εξωτερικών γεννητικών οργάνων με νερό και σαπούνι, ΟΧΙ με αντισηπτικά. Διαχωρίζουμε με τα δάχτυλα τα χειλη του αιδοίου και αρχίζουμε την ούρηση. Καθώς ουρούμε και αφού έχουν απορριφθεί τα πρώτα ούρα (τα αφήνουμε να φύγουν στη λεκάνη), συλλέγουμε λίγα ml ούρων σε αποστειρωμένο δοχείο χωρίς να διακοπεί η ούρηση. Απομακρύνουμε τον ουροσυλλέκτη πριν τελειώσει η ούρηση. Δηλαδή τα πρώτα και τα τελευταία ούρα δεν τα συλλέγουμε.
Άνδρες: Ο καθαρισμός των εξωτερικών γεννητικών οργάνων είναι επιθυμητός, αλλά συχνά δεν είναι απαραίτητος. Έλκουμε την ακροπόσθια (πετσάκι) ώστε να αποκαλυφθεί η βάλανος (κεφάλι) του πέους και αρχίζουμε την ούρηση. Τα πρώτα ούρα απορρίπτονται και συλλέγουμε τα επόμενα χωρίς να διακοπεί η ούρηση. Τα τελευταία ούρα επίσης απορρίπτονται.
- Προτιμότερα για εξέταση είναι τα πρώτα πρωινά ούρα γιατί είναι πιο συμπυκνωμένα. Αν αυτό δεν είναι εφικτό και πρόκειται να συλλέξουμε ούρα από την υπόλοιπη διάρκεια της ημέρας, είναι απαραίτητο πριν τη συλλογή να μην έχουμε ουρήσει για 3-4 ώρες και να μην έχουμε πιει υπερβολική ποσότητα υγρών.
- Αν πρόκειται μόνο για γενική ούρων και όχι για καλλιέργεια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και μη αποστειρωμένο δοχείο, αν δεν διαθέτουμε ένα αποστειρωμένο.
- Η ποσότητα ούρων που είναι απαραίτητη για την εξέταση δεν υπερβαίνει τα 10-15 ml, δηλαδή πρακτικά αντιστοιχεί σε ύψος του δοχείου του ουροσυλλέκτη ίσο με το πλάτος ενός δακτύλου.
- Η συλλογή των ούρων για καλλιέργεια γίνεται πριν τη λήψη αντιβιοτικού. Αν λάβουμε έστω και μια δόση αντιβιοτικού, η καλλιέργεια πρέπει να γίνει αφού περάσουν τουλάχιστον 2-3 ημέρες.
- Η μεταφορά των ούρων στο εργαστήριο πρέπει να γίνει μέσα σε μία ώρα, αλλιώς μπορούν να διατηρηθούν στο ψυγείο μέχρι 24 ώρες.
2. Ούρα από μόνιμο ουροκαθετήρα
Κλείνουμε με λαβίδα τον ουροκαθετήρα για 1-2 ώρες, ώστε να μαζευτούν ούρα στην κύστη. Στη συνέχεια αποστειρώνουμε με Betadine και οινόπνευμα το σωλήνα του καθετήρα σε κάποιο σημείο πάνω από τη λαβίδα. Τρυπάμε με μια αποστειρωμένη σύριγγα και συλλέγουμε 10ml ούρων, τα οποία τοποθετούμε σε αποστειρωμένο δοχείο.
Συλλογή ούρων 24ώρου
Προμηθευόμαστε ένα δοχείο συλλογής ούρων 24ώρου από το φαρμακείο. Μόλις σηκωθούμε το πρωί σημειώνουμε την ώρα και ακολούθως απορρίπτουμε όλα τα πρωινά μας ούρα, δηλαδή η πρώτη πρωινή ούρηση δεν συλλέγεται. Την επόμενη ούρηση, καθώς και όλες τις υπόλοιπες, τις συλλέγουμε στο δοχείο που έχουμε προμηθευτεί. Είναι πολύ σημαντικό να μην παραλείψουμε καμία ούρηση κατά τη διάρκεια του 24ώρου. Το δοχείο μετά από κάθε ούρηση φυλάσσεται στο ψυγείο. Υπάρχει επίσης περίπτωση να χρειαστεί και δεύτερο δοχείο. Αν δεν μπορούμε να το προμηθευτούμε από το φαρμακείο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα οποιοδήποτε καθαρό πλαστικό δοχείο. Την επόμενη ημέρα σηκωνόμαστε ακριβώς την ίδια ώρα που ξυπνήσαμε την πρώτη. Ακολούθως συλλέγουμε όλα τα πρωινά ούρα στο δοχείο και τότε η συλλογή των ούρων τελειώνει. Στη συνέχεια προσκομίζουμε το ή τα δοχεία στο εργαστήριο.
Κατά τη διάρκεια της συλλογής:
- Καταναλώνουμε την ίδια ποσότητα υγρών ως συνήθως.
- Η δίαιτα εξαρτάται από την ουσία που θα μετρήσουμε ή σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού μας. Για τις συνήθεις εξετάσεις πάντως δεν χρειάζεται κάποια ειδική δίαιτα.
- Καλό είναι να αποφεύγεται το αλκοόλ.
Κορτιζόλη ούρων 24ώρου: Η συλλογή να πραγματοποιείται τουλάχιστον μία εβδομάδα μετά από οξεία λοίμωξη, τραυματισμό, έγκαυμα. Για 2-3 μέρες πριν και κατά τη διάρκεια της συλλογής, να αποφεύγεται η λήψη κορτιζόνης, ACTH, οιστρογόνων και αλκοόλης. Κατά τη διάρκεια της συλλογής να αποφεύγεται το stress.
Ασβέστιο ούρων 24ώρου: Δίαιτα φτωχή, κανονική ή πλούσια σε ασβέστιο ανάλογα με τις οδηγίες του ιατρού.
Κρεατινίνη ούρων 24ώρου: Καλό είναι να περιορίζεται η κατανάλωση κρέατος και να αποφεύγεται η βαριά σωματική καταπόνηση κατά τη διάρκεια της συλλογής.
Λεύκωμα ούρων 24ώρου: Να αποφεύγεται η βαριά σωματική καταπόνηση κατά τη διάρκεια της συλλογής.
Νάτριο, κάλιο ούρων 24ώρου: Φυσιολογική πρόσληψη νατρίου και καλίου με τη διατροφή και διακοπή τυχόν λήψης διουρητικών, α-ΜΕΑ, ανταγωνιστών αγγειοτενσίνης και αλδοστερόνης 2-3 ημέρες πριν και κατά τη διάρκεια της συλλογής.
Αλδοστερόνη ούρων 24ώρου: Για 2 εβδομάδες δεν πρέπει να λαμβάνονται α-ΜΕΑ, διουρητικά, αναστολείς αγγειοτενσίνης, σπειρονολακτόνη, β-αναστολείς, α-αναστολείς, κλονιδίνη, μεθυλντόπα, υδραλαζίνη, αντιόξινα, κορτικοστεροειδή, οιστρογόνα και προγεστερόνη. Κατά το διάστημα αυτό φυσιολογική πρόσληψη νατρίου με τη διατροφή.
VMA/κατεχολαμίνες/μετανεφρίνες ούρων 24ώρου: Για 1-2 εβδομάδες συνιστάται διακοπή φαρμάκων που μπορεί να επηρεάσουν τη μέτρηση, όπως L-dopa, μεθυλντόπα, κλονιδίνη, ρεζερπίνη, β-αναστολείς, ανταγωνιστές ασβεστίου, διουρητικά, αγγειοδιασταλτικά, αναστολείς ΜΑΟ, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, αμφεταμίνες, βρωμοκρυπτίνη, δισουλφιράμη, χλωροπρομαζίνη, προπαφαινόνη (Rythmonorm), τετρακυκλίνες, θεοφυλλίνη, γλυκαγόνη, λίθιο, ιμιπραμίνη, μορφίνη.
Από 24ώρου αποφυγή καφέ, τσάι, κακάο, stress, μπανάνες, εσπεριδοειδή, ξηροί καρποί, avocado, βανίλια.
Καμπύλη γλυκόζης
Η δοκιμασία γίνεται το πρωί μετά από 10ωρη νηστεία. Το πρωί της εξέτασης γίνεται λήψη φλεβικού αίματος και αμέσως μετά χορηγούνται 75γρ γλυκόζης σε 250-300ml νερού τα οποία πρέπει να ληφθούν εντός 3-5 λεπτών. Μετά από δύο ώρες λαμβάνεται νέο δείγμα αίματος. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο εξεταζόμενος παραμένει στο χώρο του εργαστηρίου και απαγορεύεται το κάπνισμα, το περπάτημα και η λήψη τροφής και υγρών παρά μόνο νερού.
Προετοιμασία:
- Για τρεις ημέρες πριν την εξέταση ακολουθούμε τη συνήθη διατροφή μας, αλλά οπωσδήποτε πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 150-200 γρ/ημέρα υδατάνθρακες (μακαρόνια, πατάτες, ρύζι κλπ).
- Η σωματική δραστηριότητα το τριήμερο πρέπει να είναι η συνήθης του κάθε εξεταζόμενου.
- 12 ώρες πριν την εξέταση δεν επιτρέπεται το κάπνισμα, ο καφές, το τσάι και το αλκοόλ.
- Τουλάχιστον 3 ημέρες πριν ή μετά την εμμηνορρυσία.
- Τουλάχιστον 14 ημέρες μετά από οξεία νόσο.
Εξετάσεις αίματος
- Οι περισσότερες εξετάσεις αίματος μπορούν να πραγματοποιηθούν οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, ανεξαρτήτως νηστείας, αρκεί προηγουμένως να μην έχουμε καταναλώσει κάποιο πλούσιο και λιπαρό γεύμα, διότι τα αυξημένα τριγλυκερίδια στο αίμα μπορούν να επηρεάσουν την μέτρηση αρκετών ουσιών.
- Οι εξετάσεις σάκχαρο, ινσουλίνη, χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, HDL, σίδηρος, φυλλικό οξύ επηρεάζονται από τη λήψη τροφής και καλό είναι να πραγματοποιούνται πρωί μετά από υποχρεωτική 12ωρη νηστεία μετά από κατανάλωση ενός ελαφριού γεύματος. Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να γίνουν και το απόγευμα μετά από 4-5 ώρες υποχρεωτικής νηστείας και απουσίας ύπνου, ενώ προηγουμένως έχει καταναλωθεί ένα ελαφρύ μη λιπαρό γεύμα.
- Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στη λήψη νερού.
- Η κατανάλωση αλκοόλ και η βαριά σωματική καταπόνηση καλό είναι να αποφεύγεται για 24 ώρες πριν την αιμοληψία.
- To κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει αύξηση του σακχάρου. Καλό είναι να μην καπνίσουμε για μισή ώρα πριν την αιμοληψία.
- Σε περίπτωση λήψης φαρμάκων, μπορούμε να τα παίρνουμε κανονικά, εκτός αν υπάρχει διαφορετική οδηγία από τον γιατρό μας. Εξαίρεση αποτελούν τα φάρμακα για το θυρεοειδή, τα οποία δεν πρέπει να ληφθούν πριν την πρωινή αιμοληψία εφόσον πρόκειται να προσδιοριστούν θυρεοειδικές ορμόνες. Επίσης για την μέτρηση σιδήρου και φυλλικού οξέος θα πρέπει να διακόπτονται τα αντίστοιχα σκευάσματα για 2-3 ημέρες πριν την αιμοληψία. Τέλος για την μέτρηση επιπέδων διαφόρων φαρμάκων, η λήψη τους πρέπει να γίνει συγκεκριμένες ώρες πριν την αιμοληψία ανάλογα με το μετρούμενο φάρμακο.
Ορισμένες εξειδικευμένες εξετάσεις επηρεάζονται από την ώρα της ημέρας και γίνονται συνήθως το πρωί. Τέτοιες είναι:
Αυξητική ορμόνη: Λήψη το πρωί, μετά από 8ωρη νηστεία, απουσία stress.
Προλακτίνη: Λήψη 8πμ-10πμ, 2-3 ώρες μετά το πρωινό ξύπνημα, απουσία stress.
ACTH/κορτιζόλη: Λήψη 8πμ, μετά από 8ωρη νηστεία, απουσία stress. Τουλαχιστον μία εβδομάδα μετά από οξεία λοίμωξη, τραυματισμό ή έγκαυμα. Αποφυγή αλκοόλ 1-2 ημέρες πριν την αιμοληψία καθώς και φαρμάκων κορτιζόνη, λίθιο, αντισυλληπτικά
Τεστοστερόνη: Λήψη 8-10πμ.
Ρενίνη/αλδοστερόνη: Λήψη 8-10πμ, 2 ώρες μετά από το πρωινό ξύπνημα. Απαγορεύεται ο καφές και το κάπνισμα πριν την αιμοληψία. Για 2 ημέρες φυσιολογική πρόσληψη νατρίου και καλίου με τη διατροφή. Η σπειρονολακτόνη πρέπει να διακόπτεται 2 εβδομάδες πριν την αιμοληψία. Αν λαμβάνονται οιστρογόνα, προγεστερόνη, κορτικοστεροειδή, αντιόξινα ή άλλα αντιυπερτασικά όπως διουρητικά, β-αναστολείς, α-αναστολείς, αγγειοδιασταλτικά, α-ΜΕΑ, ανταγωνιστές αγγειοτενσίνης, πρέπει να διακόπτονται λίγες ημέρες πριν την αιμοληψία.
Ανίχνευση αιμοσφαρίνης στα κόπρανα - mayer κοπράνων
Για 3 ημέρες πριν την εξέταση πρέπει να αποφεύγεται το κόκκινο κρέας, όλα τα πράσινα
λαχανικά καθώς και το κουνουπίδι, ραπανάκι και γογγύλι.
Επίσης αποφεύγουμε φρούτα ( εσπεριδοειδή, μπανάνα, πεπόνι) και τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C.
Τέλος απαραίτητη είναι η διακοπή των εξής φαρμάκων : ασπιρίνη και salospir, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, σίδηρος και βιταμίνη C.
